historiai được coi là công trình nền tảng của lịch sử trong văn học phương tây. Được biên soạn vào năm 440 tcn bằng phương ngữ ionia thuộc cổ hi lạp ngữ, historiai đóng vai trò cứ liệu của truyền thống cổ đại, chính trị, địa lí, và xung đột giữa các nền văn hóa hiện diện lúc bấy giờ tại tây Á, bắc phi và hy lạp. dù không hoàn toàn khách quan, nó vẫn là một trong những nguồn tư liệu quan trọng nhất của tây phương về những sự kiện đương thời.