trong lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc ta, phật giáo đã có những đóng góp quan trọng trong việc hình thành nền tư tưởng, văn hóa dân tộc việt nam. với lịch sử hơn 2.000 năm, phật giáo đã hội nhập và đồng hành như một thành tố quan trọng trong đời sống văn hóa - xã hội đất nước. Đặc biệt, phật giáo phát triển hưng thịnh và trở thành hệ tư tưởng chủ đạo trong đời sống chính trị nước ta dưới triều đại nhà lý. trải qua chín đời vua với hơn 200 năm trị vì (1009 - 1225), cả phật giáo, nho giáo và Đạo giáo đều cùng tồn tại và phát triển. tuy nhiên, đạo phật được các vua lý tôn sùng và có những chính sách ưu ái, tạo điều kiện cho phát triển mạnh mẽ. do vậy, phật giáo trở thành tư tưởng chính thống quốc gia, chi phối mọi mặt của đời sống xã hội, trong đó có chính trị. triều lý đã phát huy yếu tố tích cực, tiến bộ của đạo phật để phục vụ công cuộc xây dựng, bảo vệ tổ quốc, chăm lo cuộc sống của nhân dân, góp phần xây dựng nền văn minh Đại việt thịnh trị trong hơn hai thế kỷ. Đến nhà trần, phật giáo tiếp tục phát triển rực rỡ và là một trong những giai đoạn phật giáo hòa nhập sâu rộng vào lòng dân tộc. Điểm nổi bật của phật giáo thời kỳ này là tính tích cực nhập thế: “phật pháp tại thế gian, bất ly thế gian pháp”, không tách rời sự nghiệp xây dựng và bảo vệ đất nước. nhờ kết hợp hài hòa giữa tính nhập thế và xuất thế, phật giáo thời trần đã trở thành một bộ phận của văn hóa dân tộc, có ảnh hưởng và tác động đến nhiều mặt đời sống xã hội, góp phần làm nên những thành tựu to lớn trong lịch sử nhà trần. sang thời lê sơ thế kỷ xv - xvi, nho giáo được chính quyền chọn làm hệ tư tưởng chính thống của nhà nước. việc chú trọng khoa cử nho giáo cùng với việc ban hành các quy định về lễ giáo của nhà nước đã khiến cho nho giáo chiếm ưu thế hơn so với phật giáo.